หลังการทำ dry abrasive blast (AB) เรามักพบว่ามีเศษ abrasive หรือจุดเล็กๆ ติดอยู่บนชิ้นงาน (particle embedment) โดยความเข้าใจของคนส่วนใหญ่จะบอกว่าเป็นที่ abrasive หรือ มีเดียที่ใช้งาน บางคนให้เหตุผลว่าเคยใช้ abrasive ตัวนั้นไม่มีปัญหา แต่พอเปลี่ยนมาใช้ตัวนี้แล้วงานมีเศษมีเดียติดบนชิ้นงานต้องเป็น เพราะ abrasive ตัวนี้
การที่มีเศษผงติดชิ้นงานหลัง blast นั้น มีเหตุผลที่เป็นไปได้มากมายเกินกว่าที่จะสรุปแบบง่ายๆ ว่าเป็นที่ มีเดีย เรามาดูกันว่าอะไรทำให้เกิดเหตุการณ์นี้ขึ้นได้บ้าง
วิธีการ Blast
- ถ้า blast ยิ่งทำมุมใกล้มุมฉาก 90 องศามากเท่าไหร่ การติดผิวจะมากขึ้นเท่านั้น หรือพูดอีกแบบหนึ่งคือ มุมตกกระทบในการยิงมีเดียลงไป blast มีผลทำให้เกิดการติดผิวมากน้อยต่างกัน
- ระยะการยืนระหว่างหัว blast กับชิ้นงาน ยิ่งใกล้ยิ่งติดมาก ปกติไม่ควรใกล้กว่า 30 เซนติเมตร ถ้ายิ่งยืนห่างการติดผิวก็จะยิ่งน้อยลง
- การ overblasting หรือ blast ซ้ำ ยิ่งเพิ่มรอบ ยิ่งเพิ่มการติดผิว
- ถ้าระยะเวลา blast ในแต่ละจุดสั้นไปก็จะติดผิวมากขึ้น ควร blast ประมาณ 2.5-3 วินาทีในแต่ละจุด
เครื่องมือและการตั้งค่า
- ความดันลม(air pressure) ยิ่งสูงยิ่งมีการติดผิวมากขึ้น
ชิ้นงานที่จะ Blast
- ยิ่งชิ้นงานที่จะ blast มีพื้นผิวที่มีความหยาบ(roughness) มากขึ้น การติดผิวก็จะมากขึ้น
Abrasive ที่ใช้ blast
- รูปทรงผลึกของ Abrasive ถ้าเหลี่ยมมากยิ่งติดผิวมากกว่า ผลึกที่มีลักษณะมน หรือเหลี่ยมมน เช่น Corumdum จะติดผิวมากเพราะมีรูปทรงผลึกแบบเหลี่ยม
- ถ้า Abrasive มีคุณสมบัติที่แตกตัวง่ายถึงจุด breakdown ง่าย ก็จะติดผิวมากกว่า
- ถ้าชิ้นงานมีความหยาบ (roughness) มากขึ้น ขนาดของ Abrasive ที่ใหญ่ขึ้น จะทำให้เกิดการติดผิวมากขึ้น
- Abrasive ที่มี hardness กลางๆ เช่น Coal slag, copper slag มี % ติดผิวที่มากกว่า แต่อย่างไรก็ดีโดยทั่วไป hardness ของมีเดีย ไม่มีความสัมพันธ์ที่ชัดเจนที่บอกว่าจะทำให้ติดผิวมากหรือน้อย
- มีงานศึกษา Abrasive หลากหลายประเภทที่ใช้กันอยู่ พบว่ามีการติดผิวเหมือนกัน แต่แตกต่างกันที่ความมากน้อย เช่น silica sand ก็พบการติดผิว
บทสรุป
จะเห็นว่าองค์ประกอบที่มีผลต่อการติดผิวนั้นมี 4 ส่วนหลักๆ ด้วยกัน ดังนี้
| วิธีการ Blast | เครื่องมือและการตั้งค่า |
| ชิ้นงานที่จะ Blast | Abrasive ที่ใช้ blast |
ถึงตรงนี้ วิศวกรหรือผู้ควบคุมงาน น่าจะพอมองเห็นสาเหตุที่พอเป็นไปได้ เพื่อไปแก้ปัญหาได้แล้ว อย่างไรก็ดีอย่าลืมว่าทุกโครงการ สภาพเหล่านี้เปลี่ยนแปลงเสมอ สาเหตุของปัญหาก็อาจะเปลี่ยนแปลงได้เช่นกันครับ เป็นกำลังใจให้ครับ
แหล่งข้อมูล: A.Momber, Blast Cleaning Technology.